In het Groningse Middelstum vindt een ware scholenruil plaats. Terwijl de leerlingen van CBS Wicher Zitsma tijdelijk elders zijn ondergebracht, wordt het oude schoolgebouw omgebouwd tot de nieuwe vestiging van Gbs de Klim-op, naar een ontwerp van architektenburo Klamer. De ambitie is om de school voor de herfstvakantie van 2017 op te leveren. Het hoofddoel van het project is het vergroten van de veiligheid. Daarom wordt in de vorm van een pilot ervaring opgedaan met verschillende versterkingsmethoden, die allen voldoen aan de geldende richtlijn. In dit geval een trillingsbestendige fundering van Trilling Absorberend Schuimbeton (T.A.S.), QuakeShield voor het versterken van de buiten- en binnenmuren en TEK sandwichpanelen voor een goede isolatie en energiebesparing.
In opdracht van Centrum Veilig Wonen werken VIIA en Bouwmaatschappij Vuurboom aan het project. Intensieve samenwerking is noodzakelijk om het project soepel te laten verlopen; ook met de gemeente Loppersum, VGPONN en onderaannemers Nederboom en QuakeShield. VIIA heeft het aardbevingsontwerp vormgegeven en ervoor gekozen QuakeShield toe te passen. Vervolgens heeft VIIA Vuurboom betrokken bij de uitvoering. Omdat directeur Rolf Vuurboom eerder kennis en ervaring heeft opgedaan met aardbevingsbestendige bouw, werd hem gevraagd een plan van aanpak te maken voor Gbs de Klim-op. Hij vertelt: “De tabellen van QuakeShield waren oorspronkelijk gebaseerd op een muurhoogte van 2.70 meter, terwijl de wanden van de school 3.50 meter hoog zijn. Ze zijn gaan rekenen en uiteindelijk hebben ze een manier bedacht om ook deze muurhoogte te kunnen versterken.” Door de trillingsbestendige fundering te combineren met het voor de school aangepaste QuakeShield systeem en sandwichpanelen, is het versterken van de Klim-op een pilotproject voor drie producten geworden. Vuurboom: “QuakeShield is een hele goede toepassing die uitermate goed combineert met onze plaatfundering. Na het plaatsen van de fundering kan de wand mooi worden verankerd in de vloer, wat zorgt voor een solide constructie. Zo versterken we elkaar.”
Geen rinkelende kopjes meer
De bal voor de ontwikkeling van de aardbevingsbestendige fundatie begon voor Vuurboom te rollen toen hij vier jaar geleden in contact kwam met betonspecialist Jos Nederstigt. Vuurboom vertelt: “Hij had bij de aanleg van een weg in Duitsland schuimbeton toegepast. De aanwonende dame was enorm blij dat haar kopjes niet meer stonden te rinkelen op tafel. Ik was zo geïnspireerd door dit verhaal dat ik voorstelde om voor het aardbevingsgebied samen een trilling bestendige fundering te ontwikkelen. Zo gezegd zo gedaan; al snel togen we met de positieve testresultaten naar NAM, die toen bezig was met de Nieuwbouw Innovatieregeling. Naar aanleiding van deze uitkomsten is het systeem verder uitgewerkt en ontwikkeld. Samen met TU Delft hebben we vervolgens een plan van aanpak opgesteld, waar ook TNO bij werd betrokken. Deze studie hebben we vervolgens weer ingediend bij NAM. Het funderingssysteem bleek zo innovatief dat het op alle fronten in aanmerking kwam voor een patent. We zijn nog steeds onderzoeken aan het uitvoeren met TNO en zien vooral veel potentie in de combinatie met QuakeShield. Ons credo luidt: begin bij de basis. Zorg voor een goede fundatie, dan heeft de bovenbouw minder zware ingrepen nodig.”
Mooie uitdaging voor QuakeShield
“Het project in Middelstum is een mooie uitdaging om aan te tonen dat ook deze wandhoogtes geen probleem zijn voor QuakeShield”, aldus Peter Schultinga van SealteQ, die samen met Koninklijke Oosterhof Holman dit innovatieve product ontwikkelde. De door QuakeShield opgestelde rekentool is zo uitgebreid dat constructeurs nu ook kunnen rekenen met versterkingsmaatregelen voor hogere wandhoogtes. Ook zijn er verschillende afmetingen van FRP-lamellen beschikbaar; voor hogere wanden is een bredere lamel beschikbaar. Naast de versterking met ingefreesde FRP-lamellen, is bij de school ook een gewapende cementeuze deklaag toegepast. De gemetselde wanden zijn aan één zijde voorzien van een glasvezel versterkte polymeermortel waarin een koolstofnet is opgenomen. Om oneffenheden in de ondergrond – als gevolg van verdiept aangebracht metselwerk – op te vangen, zijn de wanden eerst voorzien van een minerale egalisatie laag, waarop vervolgens de gewapende cementeuze deklaag is aangebracht. Schultinga: “Alle mortellagen worden middels spuitapplicatie aangebracht, waardoor een betere hechting en een perfecte verdichting van de mortels wordt bereikt.”
Naast de eerder genoemde aanpassingen, is inmiddels ook voor de versterking in het vlak een geanalyseerde rekenmethodiek opgesteld, na uitgebreid wetenschappelijk onderzoek door Prof. Ir. S.N.M. Wijte (TU Eindhoven/Adviesbureau Hageman). In augustus 2016 was de versterking van metselwerk uit het vlak al gevalideerd. Hiermee biedt QuakeShield als enige in de markt unieke, wetenschappelijk onderbouwde versterkingsmogelijkheden om zowel nieuwe als bestaande metselwerkconstructies preventief bevingsbestendig te maken.